Peyzajda Kullanılan Su Ögeleri Toplum Sağlığında Etkilidir

Peyzajda Kullanılan Su Ögeleri Toplum Sağlığında Etkilidir

Peyzaj mimarlığı sadece güzelleştirmeyi değil, yeni bir yaşam tarzı başlatmayı da sağlıyor. Aynı zamanda ekolojik çerçeveye odaklanmış kaliteli bir yaşam oluşturmak da peyzaj mimarlığı ile mümkün. Ülkesel kapsamdan yerel boyutlara kadar, doğal değerlerin korunması ve geliştirilmesini ön planda tutan ekolojik planlama sisteminin karşılığı da tabi ki peyzaj planları. TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Çelik peyzaj mimarlığını ve Peyzaj Mimarları Odası’nın çalışmalarını Havuz&Sauna’ya anlattı…

Öncelikle kendinizden ve Peyzaj Mimarları Odası’nın kuruluşundan bahseder misiniz?

Abant İzzet Baysal Üniversitesi, şimdiki adı ile Düzce Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı bölümü 2001 yılı mezunuyum. 2008 yılından itibaren de kendi firmamda proje ve uygulamalar yapmaktayım. TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şubesi 13. Dönem Yönetim Kurulu Başkanlığı görevimi sürdürmekteyim.

Peyzaj Mimarlığı örgütü süreci, ilk kez 1966 yılında Ankara’da kurulan “Peyzaj Mimarisi Derneği” ile başlamış; 1994 yılı Mayıs’ında TMMOB 33. Genel Kurulu’nda Odalaşma kararının çıkması ile birlikte de Peyzaj Mimarları Odası kurulmuştur. İzleyen süreçte; Adana, Antalya, İstanbul, İzmir, Bursa ve Trabzon Şubelerimiz ve İl Temsilciliklerimiz kurularak, hızlı bir örgütlenme dönemine girilmiştir.

Peyzaj Mimarları Odası bugün 6235 (7303) sayılı Yasa hükümlerine göre TMMOB topluluğu içinde kurulan ve Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını uygulamaya yetkili bir oluşumdur.  Odamız ayrıca mesleki etkinlikte bulunan peyzaj mimarlarını örgütü içinde toplayan, tüzel kişiliğe sahip, ülkemizdeki 8 bin dolayında peyzaj mimarının “Kamu Kuruluşu” niteliğindeki tek meslek örgütüdür ve Peyzaj Mimarları Odası Yönetmelik hükümlerine bağlıdır. Merkezimiz Ankara’dadır

Türkiye’de Peyzaj Mimarlığı eğitimi ise, 1933 yılında kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde “Süs Nebatları Şubesi” ile başlamıştır. 1946 yılında Ankara Üniversitesi’nin kurulması sonrasında, bu kuruluş içinde yer alan Ziraat Fakültesi bünyesinde “Bahçe Mimarisi ve Ağaçlandırma Kürsüsü” ile Peyzaj Mimarlığı eğitiminde yeni bir döneme geçilmiştir. Peyzaj Mimarlığı Bölümü; 1968 yılında eğitime başlamış ve ilk mezunlarını 1973 yılında vermiştir.

Günümüzde Peyzaj Mimarlığı eğitimi, değişik üniversitelerin Ziraat, Orman ve Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakülteleri bünyesinde verilmektedir.

Peyzaj Mimarlığı Odası’nın mesleki örgütlenme sürecine baktığımız zaman 1966 yılına dayanıyor. Bu süreçte peyzaj mimarlığının geldiği noktayı nasıl buluyorsunuz? Peyzaj mimarlığında aktörler yeterince tanınıyor mu?

Geçmişten günümüze Peyzaj Mimarlığı mesleğinin tanınırlığı için büyük adımlar atıldı. Odamız sayesinde de daha iyi yerlere gelinebileceğini düşünüyorum. Peyzaj Mimarları olarak peyzaj mimarının formasyonuna, mesleki uzmanlığına, iştigal konularına ve faaliyetine göre; araştırma, planlama, tasarım, uygulama, onarım ve yönetimde plan/projelerinin yapım ve kullanım süreçlerindeki peyzaj mimarlığı hizmet alanına giren konularda uygulama yapmaya yetkiliyiz. Bununla birlikte,  teknik müşavirlik, bilirkişilik, etüt, fizibilite, resim ve hesapların hazırlanması ve bunların uygulanması ile her türlü denetim ve kontrollük hizmetlerini yapmaya, kabule ve imzaya da yetkimiz var. Ayrıca, her türlü araştırma, danışmanlık, revize etme, mesleki ve teknik uygulama sorumluluğu, ihale dosyası düzenleme, peyzaj hizmetleri alanındaki bakım, işletme, yönetim ve benzeri işler ile ilgili kanun ve yönetmeliklerle tanımlanmış, bilimin, tekniğin ve mesleğin genel ilkelerine, meslek etiğine, kamu ve toplum yararına uygun olarak yapılan ulusal ve uluslararası düzeyde kabul edilmiş bütün peyzaj mimarlığı hizmetlerini yaptığımız bir konuma sahibiz.

 

Peyzaj Mimarları Odası olarak meslek grubunuza yönelik gerçekleştirdiğiniz çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz?

Gelecekte de yaşanabilir insan yerleşimleri yaratmayı amaçlıyoruz. Bundan yola çıkarak bilimin ve sanatın ışığında, var olan doğal ve kültürel kaynakları korumayı, geliştirmeyi, onarmayı, yönetmeyi ve ondan en uzun süre, en uygun biçimde yararlanmayı hedefliyoruz.  Açık ve yeşil alanların peyzaj planlama, tasarım, projelendirme, uygulama ve yönetimini yaşama geçirerek, peyzaj mimarlığında toplumun her kesimindeki insana hizmet edecek kamu ve toplum yararını oluşturacak çalışmalar yapıyoruz ve planlıyoruz.

Üyelerimiz için mesleki uzmanlıklarla ilgili belgelendirme çalışmaları yaparak, eğitim seminerleri düzenliyoruz. Kamu çalışanı peyzaj mimarlarının özlük, ekonomik ve demokratik hakları ile ilgili çalışmalar yapıyoruz. Yönetimde olduğumuz süreç içerisinde de birçok alanda üyelerimizi ve Odamızı destekleyen çalışmalar planlıyoruz.

Gerek teknolojik gerekse tasarımsal anlamda büyük gelişme gösteren havuz sektöründe peyzaj mimarlığının yeri nedir? 

Peyzaj Mimarlığı, disiplininde çok yönlü, karmaşık ve inter-disipliner karakter özelliği taşımakta. Günümüzün artan nüfusu, şehir baskıları ile yeni yerleşim birimlerini doğurmaktadır.  Bu da bize suyun önemini göstermektedir. Suyun devreye girmesiyle hem proje, hem de uygulama bazında bakıldığında, hepsinin odak noktasında Peyzaj Mimarlığı mesleği bulunmaktadır.

Peyzaj tasarımında havuz ve suyun önemi nedir? Türk insanının kültürel anlamda havuz ve suya olan yaklaşımı nasıl?

Su yaşamımızın vazgeçilmez öğesidir. Su yaşamdır. Bütün yaşamsal faaliyetlerimizin su ile mümkün olmasından dolayı, küresel iklim faktörü göz ününde bulundurularak, su kullanımına dikkat edilmesi gerektiğini söylemek isterim.

Su öğeleri, eğlence ve spor amaçlı kullanıldığı kadar, yatay çizgisi ile bizi dinlendirmektedir.

Türkiye’de de yüzme havuzu projelerinde ciddi artış göze çarpıyor. Yüzme havuzu projesi uygulamalarında peyzaj mimarisi açısından en çok karşılaştığınız problemler, hatalar neler?

Türkiye’de son yıllarda ortak kullanımlı açık ve kapalı sosyal tesis havuzları hızla artış gösterdi. İnsanlar kişisel havuzlara da önem vermeye başladı. Bu durum da sektörün büyümesine ciddi hız kazandırdı. İnsanların özel bahçelerinde havuzlar yaptırmaya başlaması, bahçe kültürünün değişmesinde de etkili oldu. Peyzaj Mimarları da bu kültür değişimiyle birlikte tasarım anlayışlarını yeniden belirlediler.  Böylelikle yenilikçi bir akım da başladı. Peyzaj Mimarlığı ve bahçe kullanıcıları açısından portatif ve hızlı çözümlerle üretilen havuzlara olan taleplerin arttığını görüyoruz. Havuzu olmayan bahçelerde tekrardan kazı-dolgu ve altyapı olarak yaşanan bazı problemlerle birlikte, yapım maliyetlerini etkileyen faktörler de karşımıza çıkmakta. Ancak bizler için önemli olan, kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda çözümler üretebilmektir.

Pek çok kişinin peyzaj mimarlığı hizmeti alamadığını düşündüğümüzde biz bahçelerimizi, çevremizi kendi imkanlarımızla estetik dizayn eden, bu yeteneğe sahip bir millet miyiz?

Herkesin kişisel birikimleri ve eğitimleri farklılık gösterse de, geçmişten gelen bir bahçe kültürümüz mevcut. Dolayısıyla da herkesin bir bakış açısı bulunmakta. Fakat teknik ve tema oluşturulması konusunda bizlerden destek alınmasının, sürdürülebilirlik açısından önemli olduğunu düşünüyorum.

Kentlerdeki süs havuzlarının günümüzde o kentlerin turizmini bile olumlu etkileyecek bir güce sahip olduğu belirtiliyor. Siz de zaman zaman bir bölgeden geçerken gözünüzde ani bir proje canlandırıyor musunuz?  Konut, AVM, kamu alanlarında süs havuzu kullanımı konusunda neler söylersiniz?

Peyzajda farklı biçim ve formlarda olabilen su öğeleri gerekli düzenlemelerle toplum sağlığının iyileştirilmesinde etkilidir. Bireyin kent yaşamında karşılaştığı güçlükler, bunların sonucu oluşan stresin giderilmesi, psikolojik olarak tatminin sağlanması, yabancılaşmanın önüne geçilmesi, su öğesinin ve yeşil alanların yerinde ve doğru planlanması ve tasarımıyla mümkündür. Bu süreç mekânsal kurgunun yanında toplum ve bireyin ihtiyaçlarının bilinmesi ile yürütülebilmektedir.

Peyzaj mimarisi açısından sizi cezbeden, hayranlık uyandıran havuzlu bir proje var mı?

Havuzlar konusunda özellikle ülkemizde bulunan antik havuzlar ciddi anlamda cezbedicidir. Mesela bunlardan, Denizli Hieropolis antik kentinde bulunan Kleopatra Havuzu, 2018 yılında Unesco Dünya Mirası Geçici Listesi’ne kaydedilen Yozgat Sarıkaya`daki Basilica Therma Havuzu ülkemizdeki ilgi çekici havuzlardandır. Bunun dışında yurtdışında bulunan Resort Otel ve kent meydanlarında bulunan Marina Sandbay ve İtalya’daki Roma Trevi çeşmesi, ilgi çekici projeler olarak karşımıza çıkıyor.

 

Bu meslekten biri olarak peyzaj mimarı denince akla ne gelmesini istersiniz?

Benim aklıma tam olarak meslek tanımımız, yani doğa ve çevrenin insanın ihtiyaçlarını en iyi karşılayabilecek biçimde ekonomik, işlevsel, ekolojik ve estetik ölçülere uygun olarak planlanması, düzenlenmesi, korunması ve geliştirilmesi konularında çalışan kişi geliyor.  Oda olarak da bu şekilde bir bilincin oluşması adına var gücümüzle çalışıyoruz.

Son olarak neler söylemek istersiniz?

Oda sloganımız olan “Yaşadığınız Her Yerde Biz Varız” demek istiyoruz.