Peyzaj Mimarları Odası İzmir Şube Başkanı Elvin Sönmez Güler, peyzaj mimarlığının birçok parametreyi birlikte değerlendirerek eyleme geçiren bir bilim dalı olduğunu belirtti. Güler, peyzaj mimarlığı mesleğine duyulan gereksinimin gün geçtikçe daha net ortaya çıktığına da dikkat çekti.
Peyzaj mimarlığı maalesef bazı topluluklarda anlaşıldığı hali ile sadece “bahçe” ve “park” kavramları ile sınırlı. Size göre peyzaj mimarlığının açılımı nedir? Peyzaj mimarının dokunduğu alana kattığı değerden bahseder misiniz?
Peyzaj mimarlığı meslek disiplinini sadece “bahçe” ve “park” ile sınıflandırmak doğru bir yaklaşım olmamakla birlikte yetersiz bir tanımlama olur. Peyzaj mimarlığı, doğal ve kültürel kaynakları ve fiziksel çevreyi insan yararı, mutluluğu, güvenliği, sağlığı ve konforu için estetik ve bilimsel ilkeler çerçevesinde ele alır. Peyzaj mimarlığı ayrıca, mekan ve yaşam ortamı oluşturan, biyoçeşitliliği destekleyen arazi planlaması, tasarımı, yönetimi, korunması, onarılması ve denetlenmesi konularını kapsayan eğitim, araştırmalar yapar. Mesleğimiz Ülkesel, bölgesel, kentsel ve kırsal ölçekte fiziksel planlar içerisinde yer alarak kültürel ve doğal değerlerin korunması ve sürdürülebilirlik adına ekolojik öncelikli projeler üretilmesini sağlayan bir planlama ve tasarım dalıdır. Bu bağlamda baktığınızda, Peyzaj Mimarlığı aslında pek çok parametreyi birlikte değerlendirerek eyleme geçen bir bilim dalıdır. Yaşanabilir her alanda söz sahibi olan bir meslek disiplini olarak da ifade edebilir. İnsanların, daha doğrusu canlıların yaşadığı her noktada Peyzaj Mimarlığı mesleğine duyulan gereksinim gün geçtikçe daha net ortaya çıkmaktadır. Peyzaj Mimarlığı mesleği müstakil ev bahçelerinden tutun, büyük kamusal alanlara ve peyzaj planlama noktasında verilecek kent içi kararlara kadar pek çok alanda söz sahibi ve yetkin olan çok geniş bir ölçek aralığında çalışan bir meslek disiplinidir. Bu alanlara ekolojik, sosyolojik, psikolojik ve estetik pek çok noktada değer katmaktadır.
Peyzaj tasarımı sürecinde meslektaşlarınızın yaşadığı en zorlu dönem hangisidir? Bu süreç nasıl yönetiliyor.
Peyzaj tasarım sürecinde birden fazla parametrenin düşünülerek uygun tasarım yapılabilmesi süreci aslında uzun ve yorucu bir süreç. Bu süreçte alanın sahip olduğu ekolojik yapısı, toprak yapısı, doğru bitkisel ve yapısal envanterin seçimi, çevresel etmenler, belirlenen uygunluktaki bitkisel ve yapısal materyallerin sürdürülebilir, çevreyle uyumlu, ekonomik ve estetik şekilde alanda doğru kullanımı tasarım sürecini uzun ve zaman zaman zorlu kılan etmenlerdir. Bu sürecin yönetilmesi ise çalışmanın ölçeği, çalışmayı talep eden kurumun imkanları ve anlayışı ile değişkenlik gösteren bir durum yaratmaktadır.
Gerek kentsel yaşam alışkanlıklarının değişimi gerekse kamunun şehirlerin genel görünümü konusunda yaptığı değişimler peyzaj mimarlığı sektörünü nasıl etkiledi? Peyzaj çalışmalarının insanlar üzerindeki etkisini nasıl anlatırsınız?
Aslında sorunuzu başka bir açıdan cevaplamak daha doğru olacak. Kamunun şehirlerin genel görünümü konusunda yaptığı olumlu değişimler kurumlarda özellikle idari kadrolarda görev alan peyzaj mimarı meslektaşlarımız ile değişti. İnsanoğlunun doğanın bir parçası olduğu gerçeği, yaşadığımız pandemi süreciyle birlikte daha net ortaya çıktı. Pandemi süreci ile birlikte değişen dünyada peyzaj uygulama alanlarında yapılan tasarımlarda belirlenen kriterler ile ilgili değişiklikler meydana geldi. Sosyal mesafenin hayatımıza girdiği bu dönemde, kamusal alanlarda yapılan yeni peyzaj tasarımlarında yürüyüş yolları başta olmak üzere oturma ve dinlenme alanları gibi kamusal açık alanların kriterleri yeniden belirlendi. İklim krizinin neden olduğu ekstrem iklim koşulları, bilinen tüm ezberleri şimdiden bozmaya başladı. Bizi bekleyen süreç, doğayla uyumlu yaşam alanları yaratmayı artık zorunlu kılıyor ve bu konunun uzmanı meslek disiplinlerinin başında da peyzaj mimarları yer alıyor. Peyzaj mimarlarının yaptıkları işler ile insanlar üzerindeki etkisine gelecek olursak; yapılan tasarımlarda alanların doğru etüdü, tercih edilen doğru bitki, doğru malzeme ve doğru ekoloji yaklaşımı sayesinde insanların rekreasyonel ihtiyaçlarını tam olarak tamamlayabilmelerine ve doğayla uyumlu yaşam anlayışına nasıl dahil olabileceklerini anlamaya öncülük etmektedir.
Peyzaj mimarisinde suyun önemi nedir? Toplum olarak suya yaklaşımımız konusunda neler söylemek istersiniz?
Günümüzde iklim değişikliklerinin getirdiği en önemli noktalardan birisi suyun doğru ve verimli bir biçimde kullanılmasıdır. Bütün canlıların en temel ihtiyacı olan su, canlı varlığı ile çalışan peyzaj mimarlığı mesleği için de çok büyük bir öneme sahiptir. Ne yazık ki toplum olarak suya gerekli değeri vermiyor, gücüne ve yarattığı etkiye saygıyı göstermiyoruz. Bunun en net örneğini insanoğlu tarafından kapatılan ya da daraltılan dere yataklarının sebep olduğu facialarla acı bir şekilde tecrübe etmekteyiz. Yaşanılacağı çok net olarak öngörülen su sıkıntısını da göz önünde bulundurarak, yağmur hasadı tekniği gibi teknikler uygulayarak suyun daha verimli kullanılabilmesi yönünde tasarımların hayata geçirilmesi hızlanarak devam etmelidir.
Kültürel farklılıklar peyzaj mimarisini nasıl etkiler?
Bölgelere göre değişen kültürel yapı, iklimsel yapı ve bunlar ışında ortaya çıkan veriler, bizlere faklı iklim kuşaklarında farklı peyzaj tasarımlarının yapılması gerektiğini göstermektedir. Değişen kültürel ve ekolojik koşullar, kullanılacak bitkiden, yapılan tasarımda kullanılacak malzemelere ve talep edilen işlevlere kadar pek çok parametreyi değiştirmektedir. Peyzaj mimarları, yaptığı/yapacağı çalışmalarda bütün ekolojik ve kültürel envanteri göz önünde bulundurarak alanı, çevresi ve kültüründen bağımsız değerlendirmeden çalışmalarına devam eder.
Yüzme havuzu projelerinde peyzaj mimarlığı disiplininin önemi nedir? Peyzaj Mimarının da projeye dahil olduğu yüzme havuzları nasıl bir fark yaratır?
Bu noktada yapılan özel ya da kamusal alandaki havuz tasarımlarında ve uygulamalarında bir Peyzaj Mimarının sürecin içinde bulunması, havuzun çevresel etmenler değerlendirilerek doğru konumlandırılması, havuzun yapılacağı alandaki su yönetimi ve havuzu kullanarak rekreasyonel ihtiyaçlarını karşılayan kullanıcıların tasarlanan bu alan çevresindeki aktiviteleri doğru şekilde yerine getirilebilmesini sağlayacaktır. Mekanı bir bütün olarak tasarlamak parçaçıl yaklaşımlardan uzak çözümler üretmeye olanak sağlayacaktır. Çalışma alanı kamusal ya da özel dış mekanlar olan peyzaj mimarları bu bütüncül yaklaşımı benimseyerek tasarımlarını geliştirirler.
Peyzaj mimarlığı tasarımlarında yüzme havuzu, süs havuzları gibi uygulamaların projeye katkısı nedir?
Su diğer peyzaj tasarımlarında kullanılan açık alan öğeleri gibi sosyal ve ekolojik ihtiyaçları karşılamak için önemli bir unsurdur. Tasarlanan projelerde doğru konumlandırılmış bir su öğesi, insanların kendilerini psikolojik ve bedensel açıdan daha iyi hissetmelerini sağlamaktadır. Yüzmek ya da su ile temas edilen bir takım aktivitelerde bulunmak ve hatta suya yakın olmak bile stres seviyesinin azaltılmasına ciddi oranda etkilidir. Bulunduğu alanda yarattığı mikroklimatik etki ise çevresine ekolojik katkı sağlayarak mekanı daha yaşanabilir kılmaktadır.
Sınırsız bütçe ve imkânlarla nasıl bir havuz hayal edersiniz?
Günümüzde yaşanan su krizi de göz önünde bulundurulursa, sınırsız bir bütçe olmadan da yapılabilecek ekolojik tabanlı ve aynı zamanda estetik projeler mevcut. Bunların en bilinen ve en efektif olanı yağmur hasadının yapıldığı ekolojik kuru havuzlardır. Bilindiği üzere kuru havuzlar, yağmur suyunun da doğru yönlendirilmesi ile dışarıdan herhangi bir su ihtiyacı desteği bile duymadan çalışabilecek ekolojik bir çözümdür.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Su döngüsü en önemli yaşam döngülerinden biridir. Varlığı her dönemde ve her coğrafyada yaşamın ve gelişimin kaynağı olmuştur. Ekolojik tabanlı doğa dostu yaşam alanları üretmek artık bir zorunluluktur. Sürece adaptasyonun tek yolu doğayla uyumlu ve adapte olmamızı kolaylaştıracak tasarım fikirlerini hayata geçirerek mümkün olacaktır. Bunun için kullanıcı taleplerinin de evrilmesi, kamudaki karar vericilerin örnek işlere imza atması ile kolaylaşacaktır.
Bir cevap yazın