“Dünyanın Sayılı Belgelendirme Kuruluşları Arasındayız”

“Dünyanın Sayılı Belgelendirme Kuruluşları Arasındayız”

 Türk Standartları Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Adem Şahin,  “Yüzme havuzları, havuz kimyasalları ve kullanılan donanımlar açısından bakıldığında, gelişmiş ülkelerin gerisinde olmadığımız görülmektedir” dedi. Havuz&Sauna dergisine özel röportaj veren Prof. Dr. Adem Şahin, Standartların her alanda asgari kalite şartlarını belirlediğine dikkat çekti.

Türk Standartları Enstitüsü’nün kuruluşundan bahseder misiniz?
Türk Standartları Enstitüsü (TSE) bir grup sanayicinin teklifi ve girişimleriyle bundan tam 67 yıl önce Ankara’da TOBB bünyesinde küçük bir birim olarak faaliyetlerine başladı. Tek çalışandan oluşan bu birimin görevi; uluslararası standartların takibini yapmaktı.
Ülkeler arasında ticaretin hızla arttığı, küresel pazarda rekabetin kaçınılmaz hale geldiği yeni dünya düzeninde, Türkiye’nin standardizasyon faaliyetlerini böyle küçük bir birimle takip etmesinin ekonomik yarışta geride kalmak anlamına geleceği görüldü. 6 yıllık süreç sonunda, Türkiye’de de standardizasyon faaliyetlerinin başlatılması ve böylece uluslararası standartlarla entegrasyon sağlanması için ayrı bir kurum oluşturulması kararı alındı. 18 Kasım 1960 tarihinde çıkarılan 132 sayılı kanunla, Enstitümüz; Başbakanlığa bağlı, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kamu kurumu olarak kuruldu.
Faaliyetlerine sadece standardizasyon alanında çalışmak üzere mütevazi bir bütçeyle başlayan Enstitümüz, 67 yıl içinde standardizasyon alanında Ülkemizin uluslararası yetkinliğe sahip milli kuruluşu ve aynı zamanda uygunluk değerlendirme alanında Türkiye’nin en büyük, dünyanın sayılı belgelendirme kuruluşları arasında yerini aldı.

TSE’nin Türk ekonomisi ve sanayisinin gelişimine katkısı nedir?
TSE 67 yıldır ülkemizin rekabet gücünü artırmak, ulusal ve uluslararası düzeyde ticaretini kolaylaştırmak, toplumun yaşam düzeyini yükseltmek amacıyla standardizasyon ve uygunluk değerlendirme faaliyetlerini tarafsız, bağımsız, etkin, güvenilir bir şekilde sürdürmektedir.

Enstitümüz bir yandan uluslararası ve bölgesel standardizasyon kuruluşlarının yönetim organlarında görev alarak Türkiye’nin uluslararası standartların hazırlanması sürecinde etkinliğini artırmakta, diğer yandan da iş dünyamızın uygunluk değerlendirme alanında ihtiyaç duyduğu tüm sertifikasyon, muayene-gözetim ve test hizmetlerini verebilecek yapıya adım adım yaklaşarak, uygunluk değerlendirme hizmetlerinde hem Türkiye’de hem de dünyadaki pazar payını yükseltmek amacıyla çalışmalar yapmaktadır.

TSE, sunduğu standardizasyon ve uygunluk değerlendirme hizmetleri ile teknolojik bilginin ülkemize transferi yerli sermayenin yurt içinde kalması, yerli ve milli yetkinliklerin oluşması, insan kaynağının geliştirilmesi gibi stratejik kazanımların önünü açmaktadır.

TSE Belgesi almanın bir işletmeye katacağı değer nedir?
Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi: Türk Standardı bulunan konularda, firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili Türk Standartlarına uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSE Markası kullanma hakkı veren, firma adına düzenlenen, üzerlerinde TSE markası kullanılacak malların; ticari markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
TSE Belgesi, maliyette düşüş, ticarette artış, pazara ulaşmada kolaylık, pazarda hız, tüketici nezdinde güven, güvenli ürünün garantisi, kamu ve özel sektör ihalelerinde avantaj sağlar.

Standartlara Uygun Ürün;
Mal ve hizmetlerin belirlenmiş kriterlere uygun olmasını,
Gerek ham madde gerekse mamûl madde temininin kolaylığını,
Maliyet masraflarının düşük olmasını,
İmalât hacminin arttırılabilmesini,
Bakım ve tamir kolaylığını,
Stok ve depolama problemleri ile pazarlama faaliyetinin kolaylaşmasını sağlamaktadır.

Türkiye’de standart algısı yeterince oluştu mu? Bu anlamda gelişmiş ülkelerle kıyasladığımız zaman nasıl bir konumdayız?

Vatandaşlarımıza standardın ne olduğu sorulursa, çok farklı cevaplarla karşılaşmak mümkün olmakla birlikte güven unsuru olduğu yönünde dönüşler yoğunlukta olacaktır. Bu soru işletmecilere ve sanayiciye sorulduğunda kalite ile eşdeğer cevaplarla karşılaşma oranı oldukça yüksektir.

Gelişmiş ülkelerde standarda aykırı üretim yadırganacak düzeyde makul görülmezken maalesef ülkemizde ucuz alternatif olarak halen belli alanlarda müşteri bulabilmektedir.
Türkiye’de yüzme havuzu, SPA, sauna gibi tesislerin kurulumu ve kullanımı her geçen gün artmakta. Bu tesislerde ve işletmelerde uygulanan standartlar neye göre belirleniyor? TSE’nin bu standartları belirleme sürecinden bahseder misiniz?

Standartları ulusal ve uluslararası olmak üzere iki kategoriye ayırmak mümkündür. Ulusal standartlar; ihtisas alanlarına göre kamu, akademi ve özel kuruluşların temsilcileri, uzmanlar ve ilgili vatandaşların ortak katılımıyla mutabık kalınan görüşler doğrultusunda hazırlanır. Benzer şekilde, uluslararası standartlar ihtisas alanlarına göre tüm üye ülkelerin temsilcilerinden oluşturulan teknik komiteler ve çalışma grupları eliyle geliştirilir. Bu temsilciler ulusal standart organizasyonları bünyesinde ihtisas alanlarına göre oluşturulan aynı komite üyelerinin oylamasıyla seçilirler. Uluslararası temsilcilerin görüşlerine göre hazırlanan standartlar ülkelerin oylamasına sunulur. Yeter oy alan standartlar uluslararası standart olarak yayınlanır.  TSE uluslararası standart organizasyonlarından ISO (Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu), IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu), CEN (Avrupa Standardizasyon Komitesi), CENELEC (Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi) ve SMIIC’e (İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü) ülkemiz adına tam üyedir.

Özellikle her yaştan insanın kullanıcı olduğu yüzme havuzlarında standardın önemi nedir? Havuz kimyasallarından aydınlatmasına kadar geniş bir ürün grubunun yer aldığı yüzme havuzlarında standart noktasında sektörün geliştiği ülkelerle aynı seviyede olduğumuzu söylememiz mümkün mü?
Standartlar her alanda asgari kalite şartlarını belirlemektedir. Her yaştan insanımızın kullandığı yüzme havuzlarımızda da bu asgari şartların mutlaka uygulanıyor olması gerekmektedir. Yüzme havuzlarının genel kurallarının yanı sıra, kullanılan havuz kimyasalları ve diğer donanımlarında standartları oluşturulmuş, kullanıcıların hizmetine sunulmuştur. Kamu sağlığının güvence altına alınması açısından standartlara uygun hizmet verilmesi ve standartlara uygun ürünlerin havuzlarımızda kullanılması büyük önem arz etmektedir. Standartlara uygunluğun değerlendirilip sertifikalandırması uygunluk değerlendirme kuruluşları aracılığı ile yapılmaktadır.

Yüzme havuzları, havuz kimyasalları ve kullanılan donanımlar açısından bakıldığında, gelişmiş ülkelerin gerisinde olmadığımız görülmektedir. Standartlara uygunluğun belgelendirilmesi ve hizmet alan kesimlerin bu alanda güven duymasını temin etmek, tüketicilerin bu alanda sorgulayıcı olmasının yanı sıra, sivil toplum kuruluşları ve denetimden sorumlu otoritenin yönlendirmesi ile daha da iyi bir noktaya getirilebilir. Enstitümüz ürün belgelendirme, yönetim sistemleri belgelendirme faaliyetleri gerekse de hizmet yeterlilik belgelendirme faaliyetlerini sektör taleplerine göre çeşitlilik yönü ile her geçen gün artırmaktadır.
TSE, sağlıklı, güvenli bir yüzme havuzunu nasıl tarif eder?
Yüzme havuzlarının sağlıklı ve güvenli olması; işletme farkındalığı ile suyun temizliğine, inşaat malzemesine, kullanılan ekipmana, yüzücülerin temizlik ve hijyen kurallarına uymalarına, havuzun boyutlarına, filtreleme sistemine ve benzeri birçok kalite unsuruna tabi oluğu için tek bir tarife indirgemek mümkün olmayacaktır. Bu bakımdan, yüzme havuzlarıyla ilgili standartların örneğin;

TS EN 15288-1 Halka açık yüzme havuzları – Bölüm 1: Tasarım için güvenlik kuralları,

TS EN 15288-2 Halka açık yüzme havuzları – Bölüm 1: İşletme için güvenlik kuralları,

TS 12602 Çevre sağlığı- Yüzme havuzları,

TS EN 13451 Yüzme havuzu donanımı (seri standartlar),

TS EN 15073, TS EN 15074, TS EN 15075, TS EN 15076, TS EN 15077, TS EN 15078 Yüzme havuzu sularının arıtımında kullanılan kimyasal maddeler,

TS EN 15796, TS EN 15797, TS EN 15798, TS EN 15799 Yüzme havuzu suyunun arıtılması için kullanılan ürünler, vb. standartların belirlediği şartları karşılayan yüzme havuzlarının sağlıklı ve güvenli olduğu söylenebilir.

SPA, Sauna gibi direkt insan sağlığıyla ilişkili tesislerde kullanılan ürünlerde de TSE standardının önemi büyük. Bu ürünler tercih edilirken TSE belgeli olup olmadığı konusuna yeterince dikkat edildiğini düşünüyor musunuz?
Covid-19’dan sonra insan sağlığıyla ilgili ürün ve hizmetlerde vatandaşlarda Yönetim Sistemi Belgeleri ile ilgili bilincin arttığını, bu bağlamda TSE belgeli ürünlerin ve hizmetlerin vatandaşlar tarafından daha çok tercih edildiğini söyleyebiliriz.

TSE, standartların belirlenmesi, belgelenmesi için alanında uzman, geniş bir teknik kadroya sahip. Kurum bünyesinde gerçekleştirilen eğitim çalışmaları hakkında bilgi verir misiniz?
Sürekli iyileştirme yaklaşımı ile Enstitümüz uzmanlarının kalifikasyonuna önem veriyoruz. Her ayrı faaliyet kolu için gerekli uzman atama kriterleri belirlenmekte ve bu kriterlere göre gerekli eğitim ve şartları sağlayan personelimizin incelemelerde görevlendirilmesi sağlanmaktadır. Enstitümüz, ülkemizin en geniş akreditasyon kapsamı ile öncü rol üstlenmektedir.

Ayrıca sanayicimiz ve hatta diğer uygunluk değerlendirme kuruluşlarının personelinin dahi rahatlıkla alabileceği planlı eğitimler düzenliyoruz. Bu amaçla kurulmuş münhasır bir daire başkanlığımız da organizasyon şemamızda aktif rol almaktadır. Yönetim sistemleri, ürün belgelendirme, personel belgelendirme, kalibrasyon, bilişim, laboratuvar, mesleki yetkinlik ve birçok alanda eğitim hizmeti sunulmaktadır.

Son olarak neler söylemek istersiniz?
Bir yılı aşkın bir süredir dünya gündeminde olan Covid-19 salgını toplumları derinden etkilemiş durumdadır. Konu yüzme havuzları ve havuzların standartlara uygunluğu, temizliği ve hijyeni olunca, Enstitümüz tarafından yayımlanan TS 13811 Hijyen ve Sanitasyon Yönetim Sisteminden kısaca bahsetmek yerinde olacaktır.
Enstitümüz bu standardı salgından çok önce, 2018 yılında yayımlandı. Covid-19 Salgını ile birlikte hijyen alanında bir yönetim sistemi kurulup, uygulanmasının ne kadar önemli olduğu da net bir şekilde anlaşılmış oldu. Bu standart ilk kez Enstitümüz tarafından hazırlanmış bir standart olup sağlık yönü ile temizlik ve hijyen şartlarının kritik olduğu SPA, havuz ve sauna gibi sektörlerde sistematik olarak kuralların yeterliliğini değerlendirmede iyi bir araç olacağı değerlendirilebilir. Bu standart, kuruluşlarda hijyen ve sanitasyona yönelik uygulamaların, yüksek seviyeli bir yönetim sistemi mantığı içerisinde ele alınmasını sağlamaktadır

TS 13811 Hijyen ve Sanitasyon Yönetim Sistemi;
Yasal şartlara uygun ürün ve hizmet sunulmasını,
Hijyen ve sanitasyon performansının arttırılmasını,
Ürün ve hizmet güvenilirliğini sağlayarak, ilgili sektörde pazar payının ve rekabet gücünün arttırılmasını,
Faaliyetlere yönelik risklerin yönetilmesini ve kontrol altına alınmasını,
Toplum sağlığının tesis edilmesinde etkin rol alınmasını sağlamaktadır.

Sadece Covid 19 süreci değil; öncesinde ve bundan sonra da sektörünüzün hassasiyetle daha iyi kurallar belirleme ve bu kurallara uyma noktasında gayretleri vatandaş olarak hepimiz için ziyadesi ile memnuniyet verici olacaktır.