Sağlıklı, kendini yenileyen, enerji verimli kamusal alanlar tasarlamak, sürdürülebilir mimari ve yaşanabilir şehirler için bütüncül bir yaklaşımın değerli parçaları… Bilişim teknolojilerin kullanımı ise bu tasarım kriterlerini sağlamak açısından oldukça önemli. İzmir Bornova Aşık Veysel Parkı için, yapay zeka alanında büyük bir yere sahip olan sezgisel optimizasyon algoritmalarını kullanarak hazırladığı yü me havuzu projesi ile İspanya’da 12. Uluslararası Mühendislik Araçları ve Yöntemleri (TMCE 2018) Sempozyumu’nda birincilik ödülü kazanan Yüksek Mimar Püren Ünlü ile enerji verimliliği sağlayan yeni teknolojileri konuştuk.
Mimarlık Fakültesini birincilikle bitirdiniz. İzmir Bornova Aşık Veysel Parkı için hazırladığınız yüzme havuz projeniz size İspanya’da birincilik kazandırdı. Sizi biraz tanıyabilir miyiz? Bu başarıların sırrı nedir?
Yaşar Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nü 2015 yılında bölüm ve fakülte birincisi olarak bitirdikten sonra İzmir’deki sayılı ofislerden birinde iş hayatıma başladım. Aynı zamanda yine Yaşar Üniversitesi’nde tam burslu yüksek lisans öğrencisi olarak eğitimime devam ettim. Yüksek lisans yaparken, sürdürülebilir mimarlık ve bilişim teknolojileri başlıca ilgi alanımdı. Bu nedenle kendimi Bilişimsel Tasarım (Computational Design) yönünde geliştirmeyi tercih ettim. Mimarlıkta akıllı dijital teknolojileri kullanarak metot ve yazılım geliştirmek ve bunları sürdürülebilir bir gelecek adına yüksek performansa sahip binalar tasarlarken kullanmak amacıyla bu alana yöneldim. Aktif olarak sektörde de çalışıp, sorunlara çözüm odaklı olma ve tasarladıklarımı uygulama imkanım da olduğu için sürdürülebilirliğin ve teknolojilerin binalarda ne kadar önemli olduğunu iş yaşamıma başladığım andan itibaren gözlemledim.
İspanya’da aldığınız ödülden bahseder misiniz? Havuz sektöründe dünyanın önde gelen ülkelerinin bulunduğu bir platformda size bu ödülü getiren ayrıntılar nelerdi?
İzmir Bornova Aşık Veysel Parkı için Kamusal Havuz Önerisi, 7-11 Mayıs 2018 tarihleri arasında İspanya’nın Kanarya Adaları’nda gerçekleşen 12. Uluslararası Mühendislik Araçları ve Yöntemleri (TMCE 2018) Sempozyumu’nda sunulan 59 bildiri arasından en iyi bildiri ödülüne layık görüldü.
Sunulan bildirinin amacı, mimarlıkta ilerleyen günümüz teknolojilerini kullanarak geliştirilen yazılımlarla ve bunları sürdürülebilir bir gelecek adına yüksek performansa sahip binalar tasarlarken kullanmak. Bu kapsamda ele alınan kamusal havuz tasarımı için, algoritmik tasarım modeli geliştirilerek aydınlatma performansı ve taşıyıcı sistem hedeflerine yer verildi. En iyi performansa sahip tasarım alternatifini araştırmak üzere sezgisel optimizasyon algoritmaları uygulandı.
Bu tasarım modelinde de görüldüğü gibi çok sayıda tasarım alternatifinin mevcut olmasının yanı sıra her bir alternatifin farklı bir performans göstermesi, mimari tasarım sürecinde istenilen hedeflere aynı anda ulaşılmasının oldukça karmaşık bir süreç olduğunu ortaya koyuyor.
Sürdürebilir mimarlık ne demek? Bilişim teknolojilerinin bu kavramla ilişkisi nedir?
Sürdürülebilir mimarlık; yapıların, tasarım aşamasından itibaren, çevre ile olan ilişkisini doğru olarak kurarak az enerji tüketen, çevre sorunlarını minimuma indiren, kullanıcılarına optimum düzeyde konfor ve iç ortam sunan, doğaya duyarlı planlı yapılar tasarlamayı amaçlar. Yapıların uygulandıkları bölgenin toplumsal, kültürel ve ekonomik altyapısını araştırarak, uygun koşulları kriter olarak belirler. Binanın sürdürebilir olmasındaki en önemli etken binanın enerji verimliğinin ne kadar olduğudur. Bilişimsel teknolojilerin entegre edildiği ve sürdürülebilir bir binada tasarlanan elektrik ve mekanik sistemlerin enerji verimliliği, bilgisayarların denetiminde ve yüksek seviyede olmalıdır. Bu teknolojiyi kullanan binalar kullanıcı konforunu optimum seviyede tutarak binanın harcadığı enerjiyi en az düzeye indirgemektedir.
Özellikle yüzme havuzlarında iyi performans göstergesi sizin için hangi kriterleri gerektirir?
Bina uygulamaları arasında yüzme havuzları yüksek enerji tüketen bina türleridir. Sürdürülebilirlik prensibiyle tasarlanmış bir havuz binasında, enerjinin etkin kullanıldığı, çevreye zararlı emisyon üretmeyen, akıllı dijital teknolojilerin binaya entegre edildiği ve ihtiyaca yönelik en iyi tasarım alternatiflerini araştıran bir bina iyi performans gösteren bir binadır.
Bir mimar olarak havuzların, projelerdeki önemi ile ilgili nasıl bir değerlendirme yaparsınız? Havuz projelerini diğer yapı projelerinden ayıran özellikler nelerdir?
Günümüzde, sosyal kullanım alanları içinde aktif kullanıma sahip yüzme havuzları; binaların enerji yüklerinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Yoğun enerji tüketen bu yapılar, enerji yönetimi kapsamında yasal olarak bir zorunluluğa bağlı olmasa da, maliyetlerin azaltılması ve sürdürülebilir bir çevre için enerji verimliliğinden optimum faydalanan binalar olması önemlidir. Havuz yapılarında iklimlendirme, havalandırma, insan sağlığı için iç mekan konforu oldukça önem taşır. Bu nedenle, havuzlarda enerji yönetimi bütüncül olarak ele alınmalı ve iyi etüt edilmelidir.
Havuz projelerinde disiplinler arası işbirliği neden çok önemli. Türkiye’de bu iş birliğinin yeterince yapıldığını düşünüyor musunuz?
Sürdürebilirliği amaçlayan mimari tasarımlarda akıllı dijital teknolojileri kullanarak metot ve yazılım geliştirmek, bunları, sürdürülebilir bir gelecek adına, yüksek performansa sahip binalar tasarlarken kullanmak oldukça önemlidir. Havuz projelerinin de enerji tüketimi konusunda dikkate alınması gerekecek kadar tüketime neden olduğundan bahsetmişken, disiplinler arası iş birliğini önemsememek büyük bir hata olur. Sektörde edindiğim gözlemler ve projelerde incelediğim uygulamalarda da gördüğüm kadarıyla ülkemizde sürdürülebilir bina yapmanın önemi her geçen gün artmaktadır. Disiplinler arası iş birliği ile teknolojik ürünler ve bilgisayarlar doğru şekilde kullanıldıkları zaman, enerji kullanımını minimuma indirip, optimum düzeyde konfor alanı oluşturan binalar ülkemizde de yaygınlaşmaktadır.
Ülkemizdeki havuz projelerinde uygulanan standartları dünya standartları ile karşılaştırdığımızda nasıl bir değerlendirme yaparsınız? Ulusal Havuz Enstitüsü (UHE) Standartları’nın Türkiye Havuzculuk sektörüne katkısı nedir?
UHE sayesinde ürün ve hizmet kalitesi belirlenerek, havuz sularının niteliği, sağlık açısından kullanıcıya sağladığı güven, kullanılan cihazların seçimi ve kontrolü ülkemizde düzenli olarak sağlanmaktadır. Kullanıcılarda ve işletmelerde farkındalığı artırarak, havuz binalarındaki konforu optimuma çıkarmaktadır.
Bu standartlar ilk olarak mimari tasarım ve projelendirme ile mühendislik aşamalarında devreye girer. Bu disiplinler arası çalışma sürecinden sonra uygun malzeme ve ekipmanlar sağlanarak standartlara uygun tasarım tamamlanmış olur. Bu hazırlık sürecinde enerji verimliliği ile ilgili konular da ön planda tutulmalı sürdürülebilirlik kavramı ülkemizde de dikkate alınarak havuz binalarına entegre edilmelidir.
Genç mimarlarla birlikte yüzme havuzu projelerinde ne gibi değişiklikler olduğunu düşünüyorsunuz? Bu değişimin proje hazırlanmasında genç mimarların tercih edilmesine katkısı söz konusu mu?
Mimari tasarım sürecinde istenilen hedeflere aynı anda ulaşılmasının oldukça karmaşık bir süreç olduğundan bahsetmiştik. Bu kapsamda en iyi performansa sahip tasarım alternatifini araştırmak üzere yararlanılan bilişimsel teknolojiler sayesinde optimum alternatifler elde edilir. Genç mimarların, teknolojinin imkanlarını maksimum seviyede kullanarak elde ettiği yazılım ve metotlar sayesinde sürdürebilirlik kavramı yüzme havuzu projelerinde sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu sayede sorunlar daha tasarım sürecinde fark edilerek, çözüm odaklı ve efektif bina tasarımları yapılmış olur.
Yeni nesil havuzların nasıl olacağını düşünüyorsunuz? Hayalinizdeki havuz projesini bizle paylaşır mısınız?
Hızla büyümeye devam eden dünyamızda enerji ihtiyacı her geçen gün artmaktadır. Yüzme havuzuna sahip binaların tasarlanan yapılar arasında önemli ölçüde daha fazla enerji tüketen yapılar olduğu bilindiği için, enerji verimliliği konusuna daha çok dikkat edilmelidir.
Yeni nesil kompleks havuz tasarımlarında, yapay zeka alanında önemli bir yere sahip olan sezgisel optimizasyon yöntemlerinin kullanılması iyi bir alternatif olmaktadır.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Sağlıklı, kendini yenileyen, etkin enerji kullanımı ve düşük maliyet sağlayan kamusal alanlar tasarlamak, sürdürülebilir mimari ve yaşanabilir şehirler için bütüncül bir yaklaşımın önemli bir parçasıdır. Bilişim teknolojilerin kullanımı da sürdürülebilir mimarlık alanındaki bu tasarım kriterlerini sağlamak açısından önemlidir. Havuzlarda sürdürebilirlik prensibiyle günden güne artan farkındalık, enerji tasarrufu sağlayan sistemleri, iç mekân hava kalitesi, doğal aydınlatma, sıcaklık ve nem kontrolü, atık yönetimi gibi standartların da önemini artıyor. Ülkemizde disipler arası sıkı çalışma ile çoğu ülkede başarılan yüksek performansa sahip bina tasarımları gün geçtikçe artacaktır. Biz mimarların görevi de kullanıcılar ve işletmeleri bu konuda bilinçlendirerek ileriye dönük yenilenebilen tasarımlar ile dünyamıza sürdürülebilir bir gelecek sağlamaktır.
Bir cevap yazın