COVİD 19’a Karşı Yüzme Havuzlarında Alınması Gereken Önlemler

COVİD 19’a Karşı Yüzme Havuzlarında Alınması Gereken Önlemler

Üzeyir Uludağ

Makine Mühendisi [MMO -17081]

Covid-19, Çin’in Wuhan bölgesinde ortaya çıkmasından sonra hızla yaygınlaşarak milyonlarca insanı etkilemiştir. Covid-19’un küreselleşmesine bağlı olarak Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Pandemi ilan etmek zorunda kalmıştır.

Dünya ülkeleri pandemi sonucu, ekonomik, sosyal ve kültürel durumuna, vaka sayısına bağlı olarak birçok önlem almış ve hayata geçirmiştir.

Dünya ülkeleri günlük yaşamda önlemler alırken, bilim insanları Covid-19’u önlemek için aşı ve ilaç bulma çalışmalarını sürdürmektedir.

Dünya genelindeki ve ülkemizdeki günlük vakalara baktığımızda, kısa zamanda Covid-19’dan kurtulmamızın mümkün olmadığı gözükmektedir. Etkili bir ilaç ya da aşı geliştirilene kadar ekonomik ve sosyal yaşamımızı ilgili kurumlarca açıklanan önlemlere uyarak ve kişisel önlemlerimizi alarak devam ettirmek zorundayız.

Toplum sağlığı için önemli olan; halka açık spor salonlarını, açık kapalı yüzme havuzlarını ve diğer ortak aktive yapılan kamusal alanları kullanırken, alınması gereken önlemleri ABD ve Avrupa ülkelerinin bir çoğu ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), CDC (Center for Desease Control Prevention) Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin çalışmalarını esas almaktadır.

CDC, Resmi Web sitesinde; “Su ve COVID-19 SSS, İçme Suyu, Arıtılmış Eğlence Suyu ve Atık Su Hakkında Bilgi Başlığı” altında “Covid -19’a neden olan virüs, havuzlar, SPA küvetleri, kaplıcalar ve su oyun alanlarına yayılabilir mi?” sorusuna cevap olarak; “COVID-19’a neden olan virüsün insanlara havuzlarda, hidromasajlı küvetlerde, kaplıcalarda veya su oyun alanlarında yayılabileceğine dair bir kanıt yoktur.”  açıklamasını yapmıştır.

CDC’den yapılan açıklamada; “Bu tesislerin standartlara uygun işletilmesi, periyodik kontrol ve bakımının zamanında yapılması dezenfektan olarak kullanılan klorun ve havuz suyundaki serbest klor değerinin sağlanması ve sürekliliği halinde sudaki virüsü etkisiz hale getirebileceği” belirtilmiştir.

CDC’nin açıklamalarında; Halka açık, açık ve kapalı yüzme havuzlarını işleten, yöneten ve kullanan insanların, bu tesislerde COVİD-19 virüsünün yaygınlaşmasını engellemek için genel hijyen ve sanitasyon kurallarına ve bireysel hijyene uyulması gerektiği net olarak belirtilmektedir.

Ülkemizde, havuz suyunun hijyen değerleri sağlayabilmesi için, halka açık tesislerin; TS 13661, UHE 4  ve Sağlık Bakanlığı ilgili yönetmeliklerine uygun yapılması ve bu standartlara uygun işletilmesi gerekiyor. Ayrıca bu tesislerin Proje yapım aşamasında, uygulama ve işletme aşamasında, ilgili bakanlık ve yerel yönetimler tarafından denetlenmesi gereklidir.

COVİD 19 VİRÜSÜNÜN YAYGINLAŞMASINI ÖNLEMEK İÇİN AÇIK VE KAPALI ÖZEL YÜZME HAVUZLARINDA ALINACAK ÖNLEMLER

 Özel yüzme havuzları, aile bireyleri tarafından kullanılan havuzlardır.

Aile bireylerinin, kişisel hijyenlerine dikkat etmelerinin yanı sıra; havuz filtrasyon tesisatı ve dezenfeksiyon tesisatlarının, periyodik bakımlarını zamanında yapması ve işletme kurallarını kontrol ve takip etmeleri halinde, havuzu birlikte kullanmalarında bir sakınca yoktur.

Ancak bu havuzlarda belli bir süre kullanıma ara verildiyse, yeniden devreye alabilmek için:

1. Havuz açık ve kullanılmadığı sürece su dolu ve korunmamışsa (Dış etkilere karşı, otomatik veya manuel kapatma sistemi-örtü yoksa);
2. Havuz suyu ve borular içindeki suların tamamı boşaltılmalı,
3. Kum filtresi içindeki kuvars kum kontrol edilmeli, kumda topaklanma, kireçlenme varsa yenisi ile değiştirilmeli,
4. Havuz yüzeyleri, manuel olarak önlem alınarak dezenfektan ile dezenfekte edilmeli,
5. Havuz merdiveni, duş ve günlük kullanımda insan eli temas eden her yer dezenfekte edilmeli,
6. Havuz doldurulup şok klorlama yapılmalı ve kesintisiz en az 24 saat çalıştırıldıktan sonra havuza girilmelidir.

 

 

COVİD-19 VİRÜSÜNÜN YAYGINLAŞMASINI ÖNLEMEK İÇİN AÇIK KAPALI GENEL KULLANIMA AÇIK HAVUZLARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

 

Genel yüzme havuzları; içinde bir veya daha fazla insanın aynı anda tek tek veya toplu olarak bulunduğu, yüzme aktivitesi ile birlikte özel bir amaca yönelik olarak yapılan; ticari amaçlı, yerel yönetimlerin ve kamunun işlettiği, otel, motel, tatil köyü, tatil sitesi, apartmanlarda ortak kullanılan  havuzlar, Aquapark tesisleri,spor amaçlı havuzlar kısaca özel yüzme havuzlarının dışındaki tüm havuzları kapsar.

 Bu kapsamda;

1-Spor amaçlı havuzlar, (Olimpik boyutlardaki havuzlar, eğitim havuzları)

2-Otel ve motel havuzları, SPA’lar,

3-Site havuzları, (Yazlıklarda bulunan havuzlar, kentlerde yaz kış kullanılan site havuzları)

4-Apartman havuzları,

5-Eğlence ve aktivite havuzları, (Aquapark düşme havuzları, dalga havuzları, atraksiyon havuzları)

6-Özel amaçlı havuzlar. (Terapi havuzları, engelli havuzları)

Genel kullanıma açık yüzme havuzlarını sağlıklı ve güvenli kullanabilmek için,  site yönetimleri, tesis yöneticileri her zamanki uygulamalarından farklı olarak  pandemi koşullarını, Sağlık Bakanlığı yönetmeliklerini, yürürlükteki standartları dikkate   alarak havuzların kullanımı ile ilgili uygulama planı yapmalıdır.

Buna göre;

Tesis yöneticileri tesisin büyüklüğüne bağlı olarak, konu ile ilgili uygulama planını hayata geçirecek bir sorumlu ve yeterli sayıda havuz operatörü istihdam etmelidir.

I- COVİD 19’UN YAYGINLAŞMASINI ENGELLEMEK İÇİN  GENEL KULLANIMA AÇIK YÜZME HAVUZLARINI  İŞLETMEYE ALMAK İÇİN  YAPILMASI GEREKLİ İŞLER

A- Filtrasyon Dezenfeksiyon ve Elektrik Tesisatında Yapılacak Kontroller ve Alınacak Önlemler

 

1. Kum filtresi içindeki kuvars kum kontrol edilmeli, Kumda, topaklanma, kireçlenme ve uzun süre kullanılmamasından kaynaklanan, çamur (lığ) ve koku varsa kuvars kumun boşaltılarak yenisi ile değiştirilmesi gereklidir.
2. Sirkülasyon pompalarının ön filtreleri kontrol edilmeli, ön filtre sepeti temizlenmeli, gerekirse yenisi ile değiştirilmelidir.
3. Pompa elektrik motorunda arıza varsa tamir edilip çalışır hale getirilmeli,
4. Pompa gövdesi giriş çıkış bağlantıları kontrol edilmeli, sızdıran conta ve bağlantı ekipmanları değiştirilmelidir.
5. Dezenfeksiyon Tesisatında bulunan;
6. Dozaj pompalarının çalışır halde olup olmadığı kontrol edilmeli,
7. Otomatik dezenfeksiyon ünitesinde bulunan; Klor, Ph ve Redoks ünitelerinin çalışır durumda olup olmadığı kontrol edilmeli,
8. Klor ve Ph elektrotları yenisi ile değiştirilmeli ve kalibrasyonu yapılmalı,
9. Kimyasal kapları kontrol edilmeli, manuel veya motorlu karıştırıcıların, seviye sensörlerinin çalışıp çalışmadığı kontrol edilmeli, gerekiyorsa yenisi ile değiştirilmelidir.
10. Elektrik tesisatı kontrol edilmelidir.
11. Pano içinde bulunan ekipmanların çalışır vaziyete olup olmadığı kontrol edilmeli,
12. Trafolar, aydınlatma armatürleri kontrol edilmeli gerekirse yenisi ile değiştirilmelidir.
13. Makine dairesinde;
14. Makine dairesinde doğal veya cebri sirkülasyon sisteminin çalışır vaziyette olup olmadığı kontrol edilmeli,
15. Havuz suyu şartlandırılmasında kullanılan, dezenfektan ve kimyasalların depolandığı mekanlardaki havalandırma sistemi kontrol edilmeli.
16. Makine dairesinde bulunan Rogar doğal giderli ise çalışır durumda olduğu kontrol edilmeli, Rogar doğal giderli değilse kullanılan drenaj pompası ve hatları kontrol edilmeli,
17. Makine dairesinde operatörlerin kullanması için bulunan, WC, Duş ve lavabolar gözden geçirilmeli ve hijyen sağlayabilmek için önlemler alınmalı ve düzenli olarak hijyen koşulları kontrol edilmeli,
18. Havuz operatörleri için gerekli olan ve bulundurulması zorunlu olan iş güvenliği ekipmanlarının yeteri kadar ve kullanılabilir durumda olup olmadığı kontrol edilmelidir. (Gaz Maskesi, Maske, Eldiven, Siperlik, Gözlük, Koruyucu Kıyafet vs.)

B-        Havuz ve Denge Tankında Yapılacak Kontroller ve Alınacak Önlemler

 

1. Açık yüzme havuzu mevsimden dolayı ve başka bir nedenden dolayı, kapatılmış ve filtrasyon ve dezenfeksiyon tesisatı belli periyotlarla çalıştırılmamış ise;
2. Havuz suyu ve Denge tankı suyu boşaltılmalı,
3. Havuz , denge tankı, duvar yüzeyleri ve tabanda kireçlenmeler varsa kaplamaya zarar vermeden temizlenmeli,
4. Derzler gözden geçirilmeli, derzler metal bir aletle boşaltılarak, epoksi esaslı hijyen koşullara uygun derz dolgu malzemesi ile yeniden doldurulmalı,
5. Havuz ve denge tankı duvarları ve tabanları yüzey dezenfektanı ile manuel olarak önlemler alınarak dezenfekte edilmeli,
6. Havuz çevresi ve yürüme platformu temizlenmeli, yürüme platformu su birikintisi olmayacak şekilde düzenlenmeli ve tüm yüzeyler dezenfekte edilmeli,
7. Havuz ve Denge tankı taze su ile doldurulup şoklama yapılmalı,
8. Suyun şartlandırılmasından sonra en az 24 saat yüzücü almadan çalıştırıldıktan sonra, işletmeye açılmalıdır.
9. Açık yüzme havuzu mevsimden dolayı ve başka bir nedenden dolayı kapatılmış ancak, çevre koşullarından korunmuş ve filtrasyon dezenfeksiyon tesisatları belli periyotlarla çalıştırılmış ise;
10. Havuz suyu şoklaması yapılmalı,
11. b- Havuz çevresi ve yürüme platformu temizlenmeli, yürüme platformu su birikintisi olmayacak şekilde düzenlenmeli ve tüm yüzeyler dezenfekte edilmelidir.
12. Havuzlar, suyun şartlandırılmasından sonra en az 24 saat yüzücü almadan çalıştırılıp öyle işletmeye açılmalıdır.

C-  Tesiste Çocuk Yüzme Havuzu Varsa Alınması Gereken Önlemler

1. Filtrasyon ve dezenfeksiyon tesisatının büyükler havuzundan ayrı olması gerektiğini unutmamak gerekir, Filtrasyon ve dezenfeksiyon tesisatı ortak ise kesinlikle kullanıma açılmaması gerekir.
2. Çocuk yüzme havuzunda filtrasyon ve dezenfeksiyon tesisatı ayrı ise, her türlü koşulda havuz suyunu, boşaltıp, yüzeyler dezenfekte edilmeli ve taze su ile doldurulmalı, şok uygulaması yapılmalı, su şartlandırıldıktan sonra ve 24 Saat çalıştırıldıktan sonra kullanıma açılmalıdır.
3. Çocuklar havuz alanına ebeveynleri ile birlikte gelmeli, havuza ebeveynleri gözetiminde girmelidir.
4. Çocukların, kesinlikle büyükler havuz alanına girmemesi sağlanmalıdır.

 

 

1. AÇIK VE KAPALI HAVUZLARIN ORTAK KULLANILAN MEKANLARDA COVİD 19’UN YAYGINLAŞMASINI ÖNLEMEK İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER:

Yüzme havuzları ve SPA, Whirl pool, termal havuzları kullanabilmesi için öncelikle; filtrasyon, dezenfeksiyon tesisatının standart ve şartnamelere uygun olarak yapıldığını standartlar ve şartnamelere uygun işletildiğini kabul ederek, havuz içinde, havuz çevresinde alınacak önlemler.

(COVİD 19’un havuz suyu içinde etkisiz olabilmesi için serbest klor değerinin sürekliliğinin sağlanması gereklidir.)

1. Havuz Çevresinde Alınması Gereken Önlemler
2. Havuz mahalline girişin bir veya iki yerden kontrollü olarak girilmesi sağlanmalıdır.
3. Havuz giriş yerlerinde havuza girmeden önce ayak dezenfekte yalağı olması gerekir, yoksa piyasadan hazır olarak sağlanmalıdır. (Havuz ayak dezenfekte yalağı su derinliği bir insanın en az ayak bileği seviyesinde olmalı, genişliği ise ortalama bir insanın atlayarak geçemeyeceği genişlikte olmalıdır.)
4. Havuza giren insan sayısı [kullanıcı sayısı] ¼ oranında azaltılmalıdır.

Havuz kullanıcı sayısı, N=A.n/a formülü ile belirlenir,

N=Anma yükü 1/h

n=Kullanıcı frekansı [Peryodu] 1/h

a=Kişi başına düşen su alanı; Derinliği 1,35 Mt.’ye eşit ve küçükse 2,7 m2, Derinliği 1,35 mt.’den büyükse 4,5 m2 olarak alınır.

4. Otel Motel, Site, Apartman havuzlarından faydalanacak insanlar, havuz mahalline havlusu ve kişisel bakım ve koruma ekipmanları ile gelmelidir. (Maske, el dezenfektanı, yedek havlu). Soyunma, giyinme dolapları kullanılmamalıdır. Kent merkezlerinde bulunan halka açık ticari yüzme havuzlarında, Soyunma dolapları genel olarak dezenfekte edilmeli, her kullanıcıdan sonra dezenfekte işlemi tekrar yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

• Havuz mahalline gelen kullanıcıların, yapılacak basit bir düzenleme ile önce ayak yıkama yalağından geçmesi sağlanmalı  sonra,  duşların bulunduğu alanlara yönlendirilerek, duş almadan havuz mahalline girmeleri sağlanmalıdır.

6. Havuz çevresinde bulunan şezlongların konumu en az iki metre aralıklı olarak düzenlenmelidir.
7. Havuz çevresinde bulunan masalar sosyalleşmeyi engelleyecek ve fiziki mesafeyi koruyacak şekilde düzenlenmeli, yeterli alan yoksa iptal edilmelidir.
8. Tuvaletler ve lavabolar ve kapalı duş alanları belli periyotlarla dezenfekte edilmeli ve kayıt altına alınmalıdır. Tuvaletlerde sıvı sabun ve kağıt havlu kullanılmalı ve bunlar belli periyotlarla kontrol edilmelidir.
9. Yüzücülerin Havuz çevresinde 2 metre mesafe kuralına, maske takma kuralına uyması kontrol edilmeli, gerekirse uyarılmalıdır.
10. Havuz mahalline gelen insanların, girişte ateşi kontrol edilmeli, Hapşırma, karın ağrısı, ishal olan insanlar havuz mahalline alınmamalı, öksüren insanlar havuz mahallinden hemen uzaklaştırılmalıdır.
11. İnsanların sağlığını korumak ve bulaşı önlemek için, zorunlu olan kuralları yazılı olarak insanların görebileceği yerlere asmalı ve belli periyotlarla sesli uyarılar yapmalıdır.
12. Havuz suyu dezenfeksiyonu için önemli olan Ph ve Klor ölçümü otomatik ve düzenli olarak yapmalı ve bu değerler havuz çevresinde insanların görebileceği dijital ekranlara yansıtmalıdır. (Açık yüzme havuzlarında Serbest Klor değeri 1,0-3,0 mg/lt. Kapalı havuzlarda ise 1,0-1,5 mg/lt. olmalıdır. Ph değeri ise 7.2-7.8 değerleri arasında olmalıdır.)
13. Havuz çevresinde ortak mekanlarda bulunan; havuz merdivenleri, duşların vanaları, kapı kolları, musluklar, masalar, şezlonglar, havuz korkulukları, ortak kullanılan soyunma odaları ve buralardaki eşya dolapları, yıkanma ve dinlenme alanları dezenfekte edilmeli ve bu işlem gün içinde periyodik olarak tekrarlanmalı ve kayıt altına alınmalıdır
14. Havuz suyunda yapılacak dezenfeksiyonun etkili olabilmesi için, Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı Dezenfektan ve havuz suyu kimyasalları kullanılmalıdır.
15. Soyunma Odalarında fiziki mesafeye dikkat edilmeli, soyunma dolapları her kullanıcıdan sonra dezenfekte edilmelidir.
16. Havuz çevresinin temizliği her gün düzenli olarak yapılmalı, havuz çevresi her gün dezenfekte edilmeli, toz çıkaran süpürme veya yüksek basınçlı su veya kimyasal püskürtme işlemlerinden kaçınılmalıdır.

B-Havuz çevresinde çalışan personel ve Havuz Operatörlerinin alması gereken önlemler:

Havuz’un büyüklüğüne bağlı olarak değişmek üzere  ; Havuz çevresinde en az bir personel, Havuz işletmesinde ise sertifikalı en az bir Havuz operatörü bulunmalıdır

 

1-İşletme yönetiminin görevlendirdiği personellerin,COVİD 19’un bulaşma yolları ve korunma önlemleri konusunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.

 

2-Çalışan personeller , kendi hijyenine dikkat etmeli ve maskesiz sahaya çıkmamalıdır.

 

3-Eldivenin doğru kullanılmaması halinde COVİD 19 bulaşma riskini arttıracağından, çalışanlar ; kart,para veya fiş alırken teması önlemek için eldiven kullanmamalı ancak, Havuz kullanıcıları ile her temasından önce ve sonar ellerini dezenfekte etmelidir.

4-Cankurtaranlar; canlandırma ve ilk yardım işlemleri için bir metreden yakın temas gerekiyorsa, işlem sırasındaFFP2/N95 maske kullanmalı, ayrıca eldiven ve yüz koruyucu kullanmalıdır. Canlandırma işlemi sırasında suni solunum maskesi ve balon ventilasyon kullanmalı, ağızdan ağıza solunum tercih edilmemelidir.

C-Havuz İçinde Yüzücülerin Uyması Gereken Konular ve Alınacak Önlemler

1-Yüzücüler havuza girmeden önce duş alıp ellerini dezenfekte etmeli ve havuzdan çıktıktan sonra yine duş almalı ve ellerini dezenfekte etmelidir.

2-Yüzücüler yüzme sırasında fiziki mesafeye dikkat etmelidir. (İki yüzücü arası mesafe 2.0 mt.dir.)

3-Yüzücüler havuza girerken mutlaka bonelerini takmalıdır.

4-Yüzücüler havuz’a girerken maske takmamalıdır

5-Deniz gözlüğü, snorkel, palae gibi özel eşyalar paylaşılmamalıdır.

6-COVİD 19 temas riskini arttıracağından havuzlarda uzun süre kalınmamalıdır.

7-Havuz alanında  Plastik, çelik, yüzeylere dokunulduğunda  ;Yüze, göze, ağız ve buruna dokunulmamalı dokunulduğunda ise su ve sabunla yıkanmalı veya el dezenfektanı kullanılmalıdır.

Referanslar ve faydalanılan kaynaklar:

1-Yüzme havuzlarının tabi olacağı sağlık esasları ve şartları hakkında yönetmelik.  Resmi Gazete:6.3.2011-27866

2-UHE-4 Umimi Kullanıma açık Yüzme ve terapi havuz tesisleri için kurallar.  28.Şubat 2015

3-TS -13661-Nisan 2015

4-Havuz Operatörü el Kitabı  UHE yayını II.Basım Mart 2009

5-https://www.swimmingpool.com/coronavirus/

6-https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/05/08/853018233/coronavirus-faqs-do-temperature-screenings-help-can-mosquitoes-spread-it

7-https://patch.com/california/murrieta/swimming-pool-guidelines-relaxed-riverside-county-coronavirus

8-https://www.cdc.gov/healthywater/swimming/index.html

9-https://www.cdc.gov/healthywater/swimming/index.html

10-10-Kültür ve Turizm Bakanlığı 12.05.2020  Tarih,2020/6 nolu genelgesi